โรคจุดขาว
( White spot disease )
เกิดจากสัตว์เซลล์เดียวที่ชื่อว่า Ichthyophthirius
multifilis นิยมเรียกทั่วไปว่า " อิ๊ค "
เป็นสัตว์เซลล์เดียวที่มีขนาดใหญ่ที่สุด พบว่า ทำให้ปลาเกิดโรคในปลา
ตัวอ่อนของ " อิ๊ค " จะฝังตัวเข้าไป อยู่ใต้เยื่อบุผิวบริเวณลำตัวและเหงือก
ทำให้เห็นบริเวณนั้น เป็นจุดขาว ๆ ขนาดประมาณ 0.5
-1.0 มม. เมื่ออิ๊คเจริญเต็มที่จะหลุดออกจากตัวปลา
ว่ายน้ำเป็นอิสระและจะสร้างเกราะหุ้มตัว มีการแบ่งเซลล์ขยายพันธุ์
รวดเร็วเป็นตัวอ่อนที่เรียกว่า " โทไมท์ "
( Tomite ) ในเกราะหนึ่งจะมีโทไมท์ตั้งแต่ 500 -2,000
ตัว เมื่อสภาพแวดล้อมเหมาะสมเกราะจะแตกออก โทไมท์ก็จะว่ายน้ำไปเกาะที่ตัวปลาต่อไป
มักจะพบโรคจุดขาวระบาด ในช่วงที่อุณหภูมิของน้ำมีการเปลี่ยนแปลงจากสูงเป็นต่ำหรือต่ำเป็นสูง
การรักษาที่ได้ผลดี คือ ใช้ฟอร์มาลินเข้มข้น 25 -
30 ส่วนในล้านสูง(ppm) ผสมกับมาลาไคท์กรีน 0.1 ส่วนในล้านส่วน
แช่ติดต่อกัน 3 - 5 วัน แล้วจึงเปลี่ยนน้ำ
โรคสนิม ( Velvet
disease )
เกิดจากสัตว์เซลล์เดียวชนิดแส้ ( Flagellum ) มีรูปกลมรี
มีชื่อว่า Oodinium sp. อาการของโรคนี้คือ ตามผิวหนังปลาจะมีลักษณะคล้ายกำมะหยี่สีเหลืองปนน้ำตาล
กระจายเป็นหย่อม ๆ เนื่องจากมี Oodinium เกาะอยู่
พบปรสิตนี้ตามลำตัวและเหงือก การป้องกัน และกำจัด
ควรใช้เกลือแกงเข้มข้น 1 % แช่ปลาไว้นาน 24 ชั่วโมง
และควรทำซ้ำทุก 2 วัน หลังจากเปลี่ยนน้ำที่ใช้เลี้ยงปลาออกหมดแล้ว
โรคที่เกิดจากปลิงใส
ปลิงใสที่พบมีอยู่ 2 ชนิด คือ Gryodactylus sp.
และ Dactylogyrus sp. อาการของโรคที่พบในปลากัด
คือ ส่วนหัวของปลาจะซีด ส่วนลำตัวของปลามีสีเข้ม
และมีอาการของครีบกร่อนร่วมด้วย พบปรสิตนี้ตาม ลำตัวและเหงือก
การป้องกันและกำจัดควรใช้ฟอร์มาลินเข้มข้น 30 -
50 ส่วนในล้านส่วน หรือ Dipterex เข้นข้น 25 ส่วนในล้านส่วน
แช่ตลอดไป
โรคที่เกิดจากเชื้อรา
โดยปกติแล้วเชื้อราไม่ใช่สาเหตุที่แท้จริงของโรค
มักจะพบหลังจาก ปลาบอบช้ำเนื่องจากการจับ เชื้อราที่มักพบเสมอคือ
Ssprolegnia sp. อาการของโรคจากเชื้อรา คือ จะเห็นเป็นปุยขาวคล้ายสำลีบริเวณที่เป็นโรค
สำหรับการรักษาใช้มาลาไคท์กรีน เข้มข้น 0.1 - 0.25
ส่วนในล้านส่วน ร่วมกับฟอร์มาลินเข้มข้น 25 ส่วนในล้านส่วน
แช่ติดต่อกัน 3 วัน
โรคที่เกิดจากแบคทีเรีย
อาการที่ปรากฏคือ มีอาการท้องบวม และมีของเหลวในช่องท้องมาก
การรักษา ใช้แช่ในยาปฏิชีวนะ เช่น ออกซิเทตราไซคลิน
หรือ คลอแรมฟินิคอลที่มีความเข้มข้น 10 - 20 ส่วนในล้านส่วน
โดยแช่ติดต่อกัน 3 - 5 วัน และต้องเปลี่ยนน้ำใหม่ทุกวัน
|
