. . . . ปัจจุบันปลากัดที่พบมีด้วยกันอยู่ 13 ชนิด ชนิดที่มีลักษณะท่าทางดี สีสรรสวยสดงดงามและมีผู้นิยมเลี้งกันมาก ได้แก่ปลากัดไทย ปลากัดไทยนอกจาก จะพบในประเทศไทย ของเรา แล้วยังพบว่ากระจายอยู่ทั่วไปในแถบอาเซี่ยน หรือเอเชียตะวันออกเฉียงไต้ นอกจากนี้ยังมีผู้นำเข้าไปในยุโรป อเมริกา และฝรั่งเศษมาเป็นเวลาช้านานแล้ว ปลากัดแบ่งออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ ๆ คือ

. . 1. ปลากัดป่า หรือปลากัดลูกทุ่ง มีความยาวเมื่อโตเต็มที่ประมาณ 2 เซนติเมตร ตัวผู้ ครีบท้องยาว ครีบหลังยาว หางกลมเป็นรูปใบโพธิ์ สีของปลาเป็นสีน้ำตาลอ่อน หรือบางทีค่อนข้างดำ หรือเขียวคล้ำ ตัวเมีย มีลักษณะต่างจากตัวผู้ คือครีบท้องสั้น ครีบหลังสั้น หางเล็ก ลำตัวสีซีด มีทางดำสองทางขนานกับลำตัว ตั้งแต่คอถึงโคนหาง ตรงระหว่างครีบท้องมีจุดไข่สีขาว 1 จุดเรียกว่า "ไข่นำ" ปลากัดป่าเวลาตกใจจะมีสีขาวซีด หางหุบลีบ กัดไม่เก่ง อศัยตามท้องร่อง หนอง คลอง บึง

. . 2. ปลากัดลูกหม้อ หรือปลากัดหม้อ เป็นปลากัดที่เลี้ยงไว้ตามบ้าน ตัวโตกว่าปลากัดป่า แต่ครีบท้องสั้นกว่า หางสั้นเป็นรูปพัด เป็นปลาที่นิยมในหมู่ผู้เลี้ยงปลากัด เพราะทรหด อดทน ปราดเปรียว ไม่ตื่นคน ไม่ตกใจง่าย และกัดเก่งมาก มีสีน้ำเงิน แดง เทา เขียว คราม และสีแดงปนน้ำเงิน

. . 3. ปลากัดจีน หรือปลากัดเขมร ปลากัดชนิดนี้ มีสีสวยงามฉูดฉาด ลำตัวสีขาวดำ หรือแดง เขียว ฟ้า มีครีบหาง ครีบห้อง และครีบหลัง ยาวมาก ปลาชนิดนี้นิยมเลี้ยงไว้ดูเล่น เพื่อความสวยงาม ๆม่นิยมให้กัดกัน เพราะส่วนประกอบของลำตัวยาวไม่ว่องไวในการต่อสู้ ปลากัด เป็นสัตว์ที่กินพวกเนื้อสัตว์เป็นอาหาร ในธรรมชาติอาหารของปลากัด ได้แก่ ตัวอ่อนของพวกแมลง เช่น ลูกน้ำ หนอนแดง รวมทั้งลูกกุ้งขนาดเล็ก ไรน้ำ เป็นต้น โดยมากจะชอบกินอาหารในขณะที่ยังมีชีวิตมากกว่าอาหารที่ตายแล้ว การสืบพันธุ์ ปลากัดเป็นสัตว์ที่มีกระดูกสันหลังชั้นสูง การสืบพันธุ์เป็นแบบอาศัยเพศ การปฏิสนธิระหว่างไข่กับสเปอร์มเกิดขึ้นภายนอก ในธรรมชาติปลากัดมีการผสมพันธ์วางไข่ได้ตลอดเกือบทั้งปี โดยปลากัดตัวผู้จะก่อหวอดหรือสร้างรังไข่ไว้ตามผิวน้ำนิ่ง จากนั้นจะมีการผสมและออกไข่ภายไต้รังหรือหวอดที่สร้างขึ้น

. . . ซึ่งหวอดปลากัดนี้มีลักษณะคล้ายน้ำลายคนนี้เอง โดยที่มันจะพ่นน้ำลายของมันรวมกันเข้ามากๆ กระทั่งเป็นฟองสูงเหนือน้ำขึ้นมาพอสมควร อีกทั้งหวอดนี้เหนียวมาก มันจะเป็นฟองเกาะกันอยู่ได้เป็นเวลานานทีเดียว ถึงแม้ฝนจะตกลงมาถูกแต่หวอดปลากัดก็ไม่ละลาย เมื่อเราเดินหา ไปตามบ่อ บึง คลอง หรือหนองน้ำและเห็นว่าหวอดปลากัดอยู่ที่ใดหรือ ถ้าสังเกตุให้ดีก็จะเห็นตัวปลากัดว่ายวนเวียนอยู่ในที่นั้นด้วย

เมื่อเป็นเช่นนี้ก็เป็นการง่ายที่เราจะจับเป็นอย่างยิ่ง โดยใช้สวิงหรืออื่นๆ ช้อนจับ หากไม่ชำนาญจับด้วยมือเปล่าเหมือนเช่นชาวชนบทและ เมือช้อนปลากัดได้แล้วก็เอาใส่ภาชนะที่เตรียมไปนำกลับบ้านมาใส่ขวดเลี้ยงไว้ และคัดเลือกไว้แข่งขันต่อไป การคัดเลือกหาพันธุ์ปลากัดลูกทุ่งเพื่อให้ได้ปลากัดที่กัดเก่ง เป็นเลิศในบรรดาปลากัดลูกทุ่งด้วยกันแล้วตามตำราโบราณได้กล่าวไว้ว่า

ปลากัดลูกทุ่งที่มีประวัติการกัดเก่งนั้นจะต้องมีรูปปลาช่อน ลำตัวกลมยาว โคนหางใหญ่ ส่วนปลายหางเป็นรูปใบโพธิ์ นับเป็นปลากัดที่กัดเก่งเป็นเลิศในบรรดาปลากัดลูกทุ่งด้วยกัน นักเล่นปลากัดไม่นิยมนำปลากัดลูกทุ่งใช้กัดแข่งขันกันแต่อย่างใด เพราะปลากัดลูกทุ่ง ย่อมไม่มีวันชนะปลากัดลูกหม้อได้แน่นอน เว้นแต่ปลากัดลูกทุ่งตัวนั้นจะกัดเก่งจริงๆ